پیش زمینه و هدف: نوجوانی یکی از مهم ترین و پر ارزش ترین دوران زندگی هر فرد محسوب می شود، زیرا سر آغاز دگرگونی های جسمی و روانی است. با اینحال، جدایی از یک والد به هر طریقی می تواند چهارچوب خانواده را به هم بریزد و التهاب این دوران را بیشتر کند. از طرفی از طریق خانواده است که نوجوان یاد می گیرد چگونه به جامعه پیرامون خود سامان دهد و مسیولیت اعمال خویش را به عهده بگیرد و به نظر می رسد تک والد بودن می تواند موجب بروز اختلال در روند مسیولیت پذیری نوجوانان شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر مسیولیت پذیری نوجوانان دختر تک والد انجام شد. مواد و روش کار: این پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود که در سال 1400 بر روی 100 نوجوان دختر تک والد 18-15 سال صورت گرفت. در این مطالعه، نمونه گیری چند مرحله ای و تخصیص دو گروه به روش کنترل و مداخله به روش تصادفی انجام شد. مشارکت کنندگان واجد شرایط ورود به مطالعه اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه مسیولیت پذیری نوجوانان را در دو گروه کنترل و مداخله در شروع مطالعه، پس از مداخله و 6-4 هفته بعد از پایان مداخله تکمیل کردند. جلسات آموزش به شکل مجازی و به صورت گروهی در بستر اسکای روم به مدت 90-60 دقیقه انجام شد. تعداد افراد هر گروه شامل 10-6 نفر و تعداد جلسات آموزش گروهی، 10 جلسه و فاصله برگزاری جلسات یک هفته بود. داده ها با استفاده از آزمون های تی مستقل وآنالیز واریانس با آزمون های تکراری و به کمک نرم افزار SPSS نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد. سطح معنی داری 05/0 P< در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج، بیانگر تفاوت آماری معناداری بین میانگین نمره مسیولیت پذیری نوجوانان دختر در دو گروه مداخله و کنترل، پس از پایان مداخله بود (001/0

مقدمه مسئله جدایی زوجین از یکدیگر به هر دلیلی که اتفاق بیفتد، می تواند تاثیرات روحی و روانی مخربی را بر اعضای خانواده بر جا گذارد که افسردگی یکی از عمده ترین این مشکلات است بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر افسردگی نوجوانان دختر تک والد مدارس متوسطه دوم شهرستان تویسرکان انجام پذیرفت. روش در این پژوهش از روش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد و جامعه آماری آن را کلیه دانش آموزان دختر تک والد متوسطه دوم شهر تویسرکان در سال تحصیلی 1396-1397 تشکیل دادند که 30 نفر از این دانش آموزان به شیوه نمونه-گیری هدفمند از بین 200 دانش آموز تک والد دارای افسردگی بر اساس ملاک های ورود به پژوهش انتخاب گردیده و به تصادف در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل جای دهی شدند برای هر دو گروه پیش آزمون، شامل مقیاس افسردگی بک به اجرا درآمد و گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 90 دقیقه ای تحت رفتاردرمانی دیالکتیکی قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند. هر دو گروه مجددا پس آزمون را تکمیل نموده و نتایج از طریق تحلیل کواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نتایج نشان داد؛ رفتاردرمانی دیالکتیکی در کاهش نشانه های افسردگی موثر است و آزمودنی های گروه آزمون در مقایسه با گروه کنترل، کاهش معنی داری را در افسردگی و نشانه های شناختی و عاطفی و جسمانی آن از خود نشان داده اند. بحث و نتیجه گیری نتیجه این پژوهش نشان می دهد که می توان از این رویکرد درمانی در کاهش مشکلات شناختی و عاطفی دختران تک والد استفاده نمود و ضمن کاهش افسردگی، از بروز مشکلات رفتاری و آسیب های اجتماعی که این دختران را تهدید می نماید پیشگیری کرد.

مقدمه: بر طرف ساختن مشکلات ارتباطی بین فرزندان و والد سرپرست در خانواده های تک والدینی یکی از اهداف اصلی برنامه های توانمندسازی خانوادگی و روان شناختی این دسته از خانواده ها است؛ لذا هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر برنامه بهبود بخشی ارتباط بر کیفیت رابطه والد - فرزندی نوجوانان دختر خانواده های تک والدینی مادر سرپرست بود.روش: جامعه آماری پژوهش شامل همه نوجوانان دختر 14 تا 18 ساله در خانواده های تک والدینی مادر سرپرست تحت پوشش یکی از موسسات خیریه شهر ری بود. از بین 34 نوجوان داوطلب شرکت در تحقیق بر مبنای مقیاس رابطه والد - فرزندی فرم مادر - فرزند و مصاحبه بالینی، در نهایت 18 نفر به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه (9 نفر در گروه آزمایشی و 9 نفر در گروه گواه). جایگزین شدند روی گروه آزمایش بر اساس برنامه بهبود بخشی ارتباط 8 جلسه گروهی اجرا شد و گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. تمام آزمودنی ها قبل و بعد از درمان، مقیاس رابطه والد - فرزندی فرم مادر - فرزند را تکمیل کردند.یافته ها: نتایج آزمون t برای مقایسه گروه های مستقل و ضریب تاثیر کوهن نشان داد که برنامه بهبود بخشی ارتباط اثر معنی داری بر کیفیت رابطه والد - فرزندی داشت. همچنین نتایج آزمون t نشان داد که برنامه بهبود بخشی ارتباط به طور اختصاصی تر باعث افزایش عاطفه مثبت و میزان ارتباط در گروه آزمایش شد و این تاثیر معنادار بود اما تاثیری بر مولفه های همانندسازی با مادر و عدم آزردگی / سردرگمی نقش نداشت.نتیجه گیری: نتایج، اثربخشی برنامه بهبود بخشی ارتباط را بر بهبود رابطه والد - فرزندی در نوجوانان دختر خانواده های تک والدینی مادر سرپرست تایید کرد.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه ویژگی های شخصیتی و سازگاری فردی - اجتماعی دانش آموزان دختر و پسر تک والد و دو والد شهر اصفهان بود. برای این منظور، 160 دانش آموز به صورت تصادفی ساده انتخاب و از نظر ویژگی های شخصیتی و سازگاری فردی - اجتماعی مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج، نشان داد که دانش آموزان تک والد و دو والد از لحاظ ویژگی های شخصیتی و سازگاری فردی - اجتماعی تفاوت معناداری ندارند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی واقعیت درمانی بر سرمایه روان شناختی و احساس تنهایی نوجوانان در خانواده های تک والدی انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری بود. جامعه پژوهش حاضر نوجوانان دختر تک والد 16تا 18 سال که در سال 1400-1401 در مدارس شهرستان فارسان مشغول تحصیلند، تشکیل دادند. با استفاده از نمونه گیری در دسترس از مدارس این شهرستان، یک مدرسه انتخاب شد. سپس از 31 نفر دانش آموز تک والد، 20 نفر بر اساس ملاک های ورود به پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 10 نفری قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسشنامه سرمایه روان شناختی لوتانز و همکاران (2007) و پرسشنامه احساس تنهایی راسل و همکاران (1980)، بود که توسط نوجوانان در سه مرحله تکمیل شد. آموزش واقعیت درمانی در هشت جلسه یک و نیم ساعتی برای گروه آزمایش برگزار شد اما گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد. داده های بدست آمده با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های بدست آمده حاکی از آن بود که آموزش واقعیت درمانی بر افزایش سرمایه روان شناختی و مؤلفه خودکارآمدی، امیدواری و خوش بینی آن و همچنینی کاهش احساس تنهایی مؤثر بوده واین تأثیر تا مرحله پیگیری پایدار مانده است. از نتایج پژوهش حاضر می توان جهت یاری رساندن به نوجوانان تک والدی در راستای افزایش سرمایه روانشناختی و کاهش احساس تنهایی آنها استفاده کرد.

پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش واسطه­ ای رابطۀ والد-فرزندی در رابطه میان مسئولیت ­پذیری و سازگاری در نوجوانان تک ­والد شهر تهران انجام شده است. هدف پژوهش کاربردی و روش انجام آن توصیفی-همبستگی مبتنی بر معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش را نوجوانان تک ­والد 12 تا 15 سالۀ مشغول به تحصیل در پایه ­های هفتم، هشتم و نهم دوره متوسطه اول شهر تهران که تنها با یکی از والدین خود پدر یا مادر زندگی می­ کردند، تشکیل می­­ دادند. برای تعیین حجم نمونه براساس روش کوکران، تعداد 342 دانش ­آموز از طریق نمونه­ گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده­ ها از پرسشنامه مسئولیت­ پذیری کردلو (1393)، پرسشنامه سازگاری دانش ­آموزان دبیرستانی (AISS) و پرسشنامه کیفیت رابطه ولی-فرزندی(PCRS) استفاده شده است. تجزیه ­وتحلیل داده­ ها از طریق مدل­یابی ساختاری با نرم ­افزار Amos24 انجام پذیرفته است. نتایج نشان داد که میانجی کیفیت رابطه والد و فرزندی رابطه منفی میان مسئولیت ­پذیری و سازگاری در نوجوانان در هر دو گروه تک ­والد مادر و تک­ والد پدر ایفا می­ کند. می­ توان نتیجه گرفت که تجربه­ های اولیه روابط در خانواده بر چگونگی روابط بعدی فرد تأثیر می­ گذارد؛ بنابراین ایجاد رابطه صمیمی بین والد و فرزند عامل مهمی در رشد و تحول افراد نوجوان به ­ویژه در نوجوانان تک ­والد با نیازهای خاص است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی درمان راه حل به شیوه گروهی بر کاهش تعارضات والد- فرزندی (مادر و دختر) در نوجوانان انجام گرفته است. در این پژوهش، به دنبال این سوال هستیم که آیا درمان راه حل مدار تعارضات والد- فرزندی را در دختران کاهش می دهد؟ رویکرد مورد نظر در این پژوهش که آشکارا زیر چتر پسامدرنیسم قرار می گیرد، درمان راه حل مدار است که توسط استیو دشازر طراحی شده و یکی از دیدگاه های مشاوره کوتاه مدت است که به دلیل دارا بودن دیدگاه خوشبینانه و امیدبخش نسبت به مشکلات می تواند کمک های مفیدی را به مراجعان ارایه دهد. در این روش، درمان از صحبت درباره مشکل به صحبت در خصوص راه حل ها تغییر جهت پیدا می کند و اعتقاد بر این است که زبان آفریننده است. همان طوری که مشکل مراجع از طریق زبان مطرح می گردد، می تواند از همین طریق نیز، درمان شود. رویکرد حاضر با تمرکز بر توانمندی های مراجعان و ضمن تاکید بر زمان حال، به افراد کمک می کند راه حل هایی برای مشکلات خود بیابند. در این دیدگاه بر مسایل قابل تغییر و برداشتن گام های کوچک برای حل مشکل تاکید می شود. جامعه آماری این پژوهش، دانش آموزان دختر مقطع متوسطه منطقه 13 شهر تهران در سال تحصیلی 1386-1387 بودند. نمونه مورد پژوهش 24 نفر بودند که به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار داده شدند و اعضای گروه آزمایش در هشت جلسه درمان راه حل مدار به شیوه گروهی شرکت نمودند. در این پژوهش از آزمون تحلیل کوواریانس جهت آزمون اختلاف میانگین های گروه ها استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که درمان راه حل مدار بر کاهش تعارضات والد- فرزندی در نوجوانان دختر موثر است.